De interdisciplinaire reis van de held

Al weer een tijdje geleden was ik uitgenodigd om deel te nemen aan een ontwerpsessie voor een interdisciplinaire minor “Death”. Aan de tafel- of liever gezegd – in de kring was een divers publiek aanwezig. Om maar wat verschillen te noemen: een hoogleraar levenseinde, een religiewetenschapper en een student geschiedenis.

In het universitaire onderwijs hebben we – nog steeds – een sterke gerichtheid op te denken en werken vanuit het eigen onderzoeksgebied waar we werkzaam in zijn of in zijn opgeleid. Daarnaast zit in het dna van veel wetenschappers een hang naar volledigheid ingebakken. En terecht. Ook in deze kring was men terughoudend om uitspraken te doen over gebieden ‘waar men niet genoeg van weet’.

De werkelijkheid is echter zo confronterend anders ‘georganiseerd’. Bij uitstek bij een thema als “Death” waar iedereen ervaring mee heeft. Dus vanuit dat perspectief wellicht wel makkelijker om er toch iets over te zeggen ook al is het niet je eigen onderzoeksgebied. Of misschien zijn we juist op dit onderwerp ook wel weer verlegen om er woorden voor te vinden. Een ongemakkelijke zoektocht dus.

In de tweede helft van de middag ontstond er in die zoektocht opeens een mooie opening. . De opdracht was om via de opzet van de Reis van de Held een ‘learning journey’ voor de student te ontwerpen. Het idee van de Reis van de Held is net na de Tweede Wereldoorlog beschreven door Joseph Campbell, hoogleraar mythologie die onderzoek deed naar mythologische verhalen. Hij onderscheidde 17 stappen in de opbouw en loop van het universele heldenverhaal. In de jaren daarna zijn er veel variaties op deze opbouw gemaakt. Kern blijft dat de hoofdpersoon vanuit een stabiele thuissituatie een oproep tot avontuur krijgt. Hij treedt een onbekende wereld tegemoet. Met hulp van mentoren kan hij moeilijke situaties overwinnen en keert hij uiteindelijk als veranderde, verrijkte persoon terug in zijn oude wereld.

Vanuit het perspectief van leren en ontwikkelen zijn in deze reis twee aspecten van belang. Als we leerroutes ontwerpen gaat het over vragen als: hoe willen we dat de lerende uiteindelijk terugkeert naar zijn oude situatie om daar iets nieuws te betekenen? En wat is er voor nodig om de lerende zo te laten leren dat hij niet terugvalt in ‘het oude’.
Het tweede onderdeel heeft betrekking op de werkelijkheid zoals die zich aan de held opdringt. Die is vanzelfsprekend multiperspectivisch. Daarmee zijn de opdrachten en uitdagingen levensecht en veel diepgaander dan alleen via de lijn van één specifiek vakgebied.

We werkten die middag met een divers team aan zo’n ontwerp. Dat is voor studenten maar zeker ook voor docenten & ontwerpers een spannende reis. Maar pas op: zo’n ontwerpreis met zo’n diverse kring aan experts is net als een fysieke reis wel een groot avontuur waarin je elkaar nodig hebt. Wat een mooie nieuwe beelden en perspectieven levert het op.

Verder lezen/kijken:

Youtube – TedTalk met de essentie van de Reis van de Held

Campbell, J., Hero with a thousand faces

Designing Interdisciplinary Education – praktisch handboek voor het ontwerpen van interdiscplinair universitair onderwijs

Foto’s met dank aan @johanroeland

Always be a beginner

Vaak denken we dat we – om met een bepaalde situatie om te kunnen gaan – er eerst afstand van moeten nemen. Een ‘ik-weet-wel-wat-goed-voor-jullie-is’-positie wordt dan gemakkelijk ingenomen. Terwijl een beginnersmentaliteit juist uitdaagt om met een open houding gewoon maar eens mee te doen.

Twee weken geleden ben ik begonnen met Krav Maga. Een zelfverdedigingskunst, die ooit door de Israëlische geheime dienst – de Mossad – is ontwikkeld. Een totaal nieuw terrein voor mij. Met enige schroom en het nodige ongemak, vind ik mezelf tegenover mijn gevechtspartner van die avond. Voor het eerst sinds tijden ervaar ik wat het betekent om een volstrekte beginneling te zijn. En ik vraag me af:

  • Wat gebeurt hier?
  • Welke regels gelden er?
  • Hoe kan ik meedoen?
  • En hoe voelt dat dan?

Thuisgekomen reflecteer ik na een warme douche op deze eerste training. Eigenlijk zou ik elke ruimte, elke (professionele) situatie wel met zo’n beginnersmentaliteit binnen willen stappen. En me af willen vragen wat er gebeurt, welke regels er gelden, hoe ik mee kan doen en hoe dat voelt. Ik denk dat het helpt om ergens echt onderdeel van te worden. Om met een nieuwe blik te kijken. En zo niet alleen nieuwe inzichten op te doen, maar ook tot andere verhoudingen met mensen – collega’s, cursisten, opdrachtgevers – te komen.

Het deed me denken aan een liedje van Bea Miller die afgelopen vrijdag een prachtig concert gaf in Paradiso-Noord:

“It’s like I got brand new eyes and I can finally see
What is always been right there in front of me”

Bea Miller – Brand new eyes